รักษาริดสีดวงจมูก ไม่ใช้สเตียรอยด์

ประมาณ 12% ของประชากรทั่วโลกมีอาการโพรงจมูกอักเสบเรื้อรัง (Chronic rhinosinusitis) ซึ่งอาจเกิดจากภูมิแพ้ การเป็นหวัดบ่อยๆ หรือการอยู่ในสภาพสิ่งแวดล้อมที่เป็นมลพิษ และประมาณ 20% ของผู้ที่มีอาการโพรงจมูกอักเสบเรื้อรัง จะเป็นริดสีดวงจมูกค่ะ

ริดสีดวงจมูกคือเนื้องอกชนิดที่ไม่อันตราย ส่วนใหญ่แล้วจะงอกอยู่ในโพรงด้านหลังจมูก หรือในโพรงไซนัสตำแหน่ง Ethmoid ทำให้มองจากภายนอกไม่เห็น ผู้ที่เป็นริดสีดวงจมูกจึงไม่ทราบว่าเป็น รู้ตัวอีกทีคือริดสีดวงมีขนาดใหญ่ขึ้นจนหายใจลำบาก

รักษาริดสีดวงจมูก_ไม่ใช้สเตียรอยด์_1_(1)

คำถามยอดฮิตเลยคือริดสีดวงจมูกเกิดจากอะไร เพราะไม่ใช่ว่าทุกคนที่เป็นภูมิแพ้จะเป็นริดสีดวงจมูก จากการวิเคราะห์ชิ้นเนื้อที่ตัดจากริดสีดวงจมูกนั้น สาเหตุของริดสีดวงจมูกเกิดจากการทำงานผิดปกติของเซลล์เม็ดเลือดขาวที่ชื่อว่าอีโอซินโนฟิล (Eosinophils) ตัวเดียวกับที่ทำให้เกิดอาการหอบหืด ปกติแล้วอีโอซินโนฟิลมีหน้าที่ลดการอักเสบของเนื้อเยื่อในร่างกาย แต่ถ้าเซลล์นี้ทำงานผิดปกติ ก็จะทำให้เนื้อเยื่อที่อักเสบบวมปูดขึ้น ทำให้หลอดลมตีบจนเป็นหอบหืด หรือปูดเป็นก้อนริดสีดวงจมูก

สามารถอ่านเพิ่มเติมได้ในบทความ จะรู้ได้อย่างไรว่าเป็นริดสีดวงจมูก คลิก

การรักษาริดสีดวงจมูกด้วยสเตียรอยด์

แนวทางการรักษาริดสีดวงจมูกของแพทย์ปัจจุบันคือการใช้ยาที่มีส่วนผสมของสารสเตียรอยด์เพื่อช่วยลดขนาดของหัวริดสีดวง ยาสเตียรอยด์ออกฤทธิ์โดยควบคุมการสังเคราะห์โปรตีน เมื่อพ่นยาสเตียรอยด์เข้าไปในโพรงจมูก ยาสเตียรอยด์จะผ่านเข้าไปในเซลล์ แล้วไปจับกับตัวรับสเตียรอยด์ แล้วเข้าไปนิวเคลียสของเซลล์ และมีผลต่อการสังเคราะห์โปรตีน โดยยับยั้งเซลล์ และการสร้าง และการหลั่งสารเคมี ที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบ

ยาสเตียรอยด์พ่นจมูกที่คณะกรรมการอาหารและยาของประเทศไทยให้การรับรองให้ใช้ได้ในโรคริดสีดวงจมูกมี 3 ชนิด คือ Beclomethasone dipropionate (BDP), Budesonide (BUD), Mometasone furoate (MF)

ผลข้างเคียงของการใช้สเตียรอยด์คือเยื่อบุจมูกแห้ง, น้ำมูกแห้งเป็นสะเก็ด, เลือดกำเดาไหล, อาการแสบหรือระคายเคืองของเยื่อบุจมูก และหากใช้สเตียรอยด์ติดต่อกันเป็นเวลานาน จะมีผลต่อการทำงานของขนกวัด (Cilia) ในจมูก ทำให้ขนกวัดเหี่ยวฟ่อ ขนกวัดนี้ทำหน้าที่ขนย้ายเสมหะในโพรงจมูกให้ออกมาทางจมูก หรือไหลลงคอสู่กระเพาะอาหาร หากขนกวัดไม่ทำงาน เสมหะจะตกค้างอยู่ในโพรงจมูก จะรู้สึกว่ามีเสมหะอยู่ตลอดเวลา และอาจผลให้เป็นไซนัสอักเสบเรื้อรัง

รักษาริดสีดวงจมูก_ไม่ใช้สเตียรอยด์_2_

หากใช้ยาสเตียรอยด์ติดต่อกัน 3-6 เดือนแล้วขนาดของริดสีดวงจมูกไม่ลดลง แพทย์จะใช้การผ่าตัดแบบส่องกล้อง อาจจะผ่าตัดเพื่อนำแค่หัวริดสีดวงออก หรือผ่าตัดไซนัสร่วมด้วยเลยก็ได้หากมีอาการไซนัสอักเสบเรื้อรังร่วมด้วย

อย่างไรก็ตาม ทั้งการรักษาด้วยสเตียรอยด์ และการผ่าตัด ไม่ได้รับรองว่าริดสีดวงจมูกจะไม่กลับมาเป็นอีกค่ะ เพราะสาเหตุคือการทำงานที่ผิดปกติของเซลล์เม็ดเลือดขาว (เซลล์ภูมิคุ้มกัน) ดังนั้น หากไม่แก้ที่ต้นเหตุ ริดสีดวงจมูกก็สามารถงอกได้อีกค่ะ

รักษาริดสีดวงจมูกที่ต้นเหตุ ตามหลักแพทย์แผนไทย

คัมภีร์แพทย์แผนไทยที่เขียนเมื่อหลายร้อยปีที่แล้ว ได้ระบุสาเหตุของริดสีดวงจมูกไว้ตรงกับผลการวิจัยในปัจจุบันเลยค่ะ ริดสีดวงในทางแพทย์แผนไทยนั้นเกิดจากความผิดปกติของบุพโพ (น้ำเหลือง หรือเม็ดเลือดขาวนั่นเอง) ซึ่งเป็นหนึ่งในอวัยวะธาตุน้ำ การรักษาที่ต้นเหตุคือการปรับสมดุลธาตุน้ำ ให้น้ำเหลืองกลับมาทำงานปกติ ปรับภูมิคุ้มกันในร่างกายให้แข็งแรง ไม่ให้หย่อนหรือกำเริบ

รักษาริดสีดวงจมูก_ไม่ใช้สเตียรอยด์_3

ปุณรดายาไทยพัฒนาสูตรสมุนไพร B-Breath สำหรับรักษาไซนัสและริดสีดวงจมูก ประกอบด้วยสมุนไพรที่มีฤทธิ์เมาเบื่อ เช่น หัวอุตพิต หัวดองดึง หัวกระดาด หัวกลอย เพื่อบำรุงธาตุน้ำให้ไหลเวียนสะดวก เสมหะและหนองจะเหลวขึ้น พร้อมๆกับการลดการอักเสบในจมูก ทำให้หัวริดสีดวงยุบลง นอกจากนี้ยังมีสมุนไพรฤทธิ์ร้อน เช่น กระวาน เหง้าขิง เมล็ดพริกไทยล่อน เพื่อช่วยบำรุงกำลังลมในร่างกาย ขับของเสียออกจากร่างกาย บรรเทาอาการหวัดคัดจมูก

เมื่ออาการริดสีดวงจมูกบรรเทาลงแล้ว การรักษาจะเป็นการปรับธาตุ ปรับภูมิคุ้มกัน ลดโอกาสการเกิดซ้ำ ด้วยชุดฟื้นฟูภูมิคุ้มกัน B-Boost Set ตำรับขึ้นชื่อของปุณรดายาไทย เพื่อปรับสมดุลธาตุทั้งสี่ เสริมการทำงานของภูมิคุ้มกัน รักษาโรคเรื้อรังซึ่งในทางแพทย์แผนไทยเรียกว่า อสาทิยะอชินชวร เช่น ภูมิแพ้ ริดสีดวง สะเก็ดเงิน และสามารถใช้เพิ่มภูมิคุ้มกันให้กับผู้ที่ภูมิคุ้มกันต่ำจากยากดภูมิ หรือจากรักษาด้วยเคมีบำบัดได้อีกด้วยค่ะ

รักษาริดสีดวงจมูก_ไม่ใช้สเตียรอยด์_4