ปัญหาน้ำนมน้อย ควรทานสมุนไพรอะไรเพื่อเร่งน้ำนมให้เพียงพอ?

เรื่องน้ำนมน้อยเป็นปัญหาที่แม่หลังคลอดหลายคนกังวลกันเป็นอย่างมาก เพราะนมแม่เป็นสิ่งสำคัญในการเลี้ยงดูลูกช่วง 6 เดือนแรกถึง 1 ปี คุณแม่ท่านไหนที่กำลังมีปัญหาน้ำนมน้อยอยู่ ในบทความนี้หมอได้รวบรวมวิธีการแก้ปัญหาน้ำนมน้อย พร้อมลิสต์เมนูอาหารบำรุงน้ำนม และสมุนไพรช่วยเร่งน้ำนมมาให้แบบจัดเต็ม ช่วยคลายความกังวลแน่นอนค่ะ

สาเหตุของปัญหาน้ำนมน้อย

ก่อนที่เราจะไปรู้จักวิธีการแก้ปัญหาน้ำนมน้อย หมออยากให้คุณแม่มาทำความรู้จักกับสาเหตุที่ทำให้น้ำนมน้อยกันก่อนนะคะว่ามีอะไรบ้าง?

1. ความเครียด เนื่องจากความเครียดจะทำให้ร่างกายลดการหลั่งฮอร์โมนออกซิโทซิน (Oxytocin) ที่เป็นฮอร์โมนกระตุ้นการผลิตและหลั่งน้ำนม ดังนั้นถ้าหากคุณแม่มีภาวะความเครียด หรือภาวะซึมเศร้าก็เป็นสาเหตุให้เกิดปัญหาน้ำน้อยได้

2. การให้นมลูกและวิธีปั๊มนมที่ไม่ถูกต้อง เช่น การไม่ฝึกให้ลูกเข้าเต้า การให้ลูกออกจากเต้าก่อนกินอิ่ม หรือการไม่ให้ลูกดูดนมจนเกลี้ยงเต้า รวมไปถึงการปั๊มนมออกจากเต้าไม่หมด ไม่ได้เคลียเต้าหลังปั๊มทุกครั้ง ทำให้น้ำนมยังคงค้างอยู่ในเต้าและเกิดการอุดตัน การผลิตนมน้อยลง ก็ส่งผลให้น้ำนมไหลน้อยได้

3. การดื่มแอลกอฮอล์และสูบบุหรี่ ทำให้ร่างกายแม่ผลิตน้ำนมลดลง และน้ำนมยังมีการปนเปื้อนของแอลกอฮอล์และสารนิโคตินจากบุหรี่ที่สามารถก่ออันตราย และมีผลต่อพัฒนาการของลูกน้อยได้

4. โรคประจำตัวของคุณแม่ เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน โลหิตจาง เป็นต้น โรคเหล่านี้มีการใช้ยาที่อาจส่งผลต่อการลดลงของปริมาณน้ำนม *สำหรับคุณแม่ที่มีโรคประจำตัวอื่น ๆ ควรแจ้งแพทย์และปรึกษาแพทย์ในการรักษาระหว่างการให้นมลูกด้วยนะคะ*

5. ประวัติการผ่าตัดเนื้องอกเต้านม มะเร็งเต้านม มีผลต่อท่อน้ำนมที่มีจำนวนน้อยกว่าปกติ จึงทำให้เกิดปัญหาน้ำนมไหลน้อย

6. การทานอาหารที่มีไขมันสูง อาหารประเภทของทอด ของมัน อาหารที่มีส่วนผสมของเนย นมเต็มมันเนย ชีสต์ เบเกอร์รี่ทุกชนิด เครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของนมเต็มมันเนย อาหารเหล่านี้ส่งผลทำให้เลือดข้นหนืด ส่งผลต่อการไหลของน้ำนม หากปล่อยไว้ก็จะปริมาณน้ำนมน้อยลง และยังมีผลทำให้เกิด White dot* บริเวณหัวนมตามมา

*เกร็ดความรู้: ไวท์ดอท (White dot) จุดขาวคล้ายหัวสิวที่หัวนม เกิดจากมีเนื้อเยื่อหรือเศษไขมันปิดรูของท่อน้ำนม ส่งผลให้น้ำนมไหลออกไม่ได้ ทำให้รู้สึกปวดจี๊ดๆ แปล๊บๆ เหมือนเข็มทิ่มและอาจทำให้ มีก้อนแข็งเป็นไตที่เต้านม เจ็บหรือปวด หรือที่เรียกว่า”ท่อน้ำนมอุดตัน”

วิธีการแก้ปัญหาน้ำนมน้อย มีอะไรบ้าง?

หลังจากคุณแม่รู้สาเหตุที่ทำให้น้ำนมน้อยแล้ว การแก้ปัญหาน้ำนมน้อยก็ไม่ยากเลยค่ะ เพียงแค่หลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่เป็นสาเหตุ พร้อมทั้งปรับเปลี่ยนการดูแลสุขภาพตาม 11 วิธีที่หมอนำมาฝากก็จะช่วยแก้ปัญหาน้ำนมน้อยได้แบบหมดห่วงเลยค่ะ

1. ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหาร โดยการรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ เลือกทานอาหารที่ช่วยบำรุงน้ำนมและเพิ่มน้ำนม เช่น ธัญพืช (ข้าวกล้อง ข้าวสาลี ข้าวบาร์เลย์ งาดำ อัลมอนด์) ฟักทอง ตำลึง ขิง กะเพรา หัวปลี เป็นต้น *ควรรับประทานอาหารที่ปรุงสุก และเน้นประเภทต้ม นึ่ง หลีกเลี่ยงอาหารประเภทไขมันสูง ของทอดที่ใช้น้ำมันเยอะ ของมัน เนย ชีสต์ เบเกอร์รี่ทุกชนิด เพราะอาจทำให้ไขมันไปอุดตันท่อน้ำนมได้* ควรหลีกเลี่ยงอาหารทะเล (กุ้ง หมึก ปลาอินทรีย์ หอย) เพราะมีการปนเปื้อนสารปรอทในปริมาณสูง และอาหารแปรรูป (บะหมี่กึ่งสำเร็จรูป ไส้กรอก ผลไม้กระป๋อง อาหารหมักดอง) เพราะมีการใส่สารกันเสีย จึงส่งผลให้น้ำนมไม่มีคุณภาพ

2. งดการดื่มแอลกอฮอล์และการสูบบุหรี่ตลอดการให้นมลูก เพราะนอกจากเป็นสาเหตุทำให้เกิดปัญหาน้ำนมน้อยแล้ว ยังทำให้น้ำนมแม่ไม่มีคุณภาพจากการที่สารพิษปนเปื้อนในน้ำนมได้

3. หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เช่น กาแฟ น้ำอัดลม เครื่องดื่มชูกำลัง เป็นต้น เพราะคาเฟอีนส่งผลให้คุณแม่นอนไม่หลับ นอนไม่เป็นเวลา อาจเกิดอาการอ่อนเพลีย หงุดหงิด เกิดความเครียดได้ง่าย ซึ่งเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดปัญหาน้ำนมไหลน้อย

4. ดื่มน้ำให้มากขึ้นอย่างน้อยวันละ 3-4 ลิตร ควรดื่มเป็นน้ำอุ่น เพราะน้ำเป็นส่วนช่วยในการสร้างน้ำนมที่สำคัญ และน้ำอุ่นจะช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของน้ำนมได้ดีขึ้น

5. หลีกเลี่ยงความเครียด เพราะความเครียดส่งผลให้ฮอร์โมนที่กระตุ้นการผลิตและการหลั่งน้ำนมทำงานน้อยลง *ในคุณแม่ที่มีภาวะซึมเศร้าหรือโรคทางจิตเวชควรปรึกษาแพทย์เฉพาะทางในการรักษาร่วมด้วย*

6. ฝึกให้ลูกเข้าเต้าทุก 2-3 ชั่วโมง และปั๊มนมให้สม่ำเสมอ เพื่อกระตุ้นการทำงานของฮอร์โมนสร้างน้ำนม ทำให้มีน้ำนมเพียงพอต่อการให้นมลูก

7. ให้นมลูกอย่างถูกต้อง โดยขณะให้นม ฝึกให้ลูกงับหัวนมไปจนถึงลานนมจะเป็นการช่วยกระตุ้นน้ำนมให้ไหลมากขึ้น และให้ลูกดูดนมจนเกลี้ยงเต้า หรือหากลูกอิ่มแล้วแต่ยังมีน้ำนมค้างในเต้า ให้คุณแม่ปั๊มนมออกจนเกลี้ยงเต้าทุกครั้งหลังการให้นม เพื่อป้องกันการอุดตันของท่อน้ำนม

8. ประคบเต้านม ด้วยการใช้ลูกประคบหรือผ้าชุบน้ำอุ่น มาประคบรอบเต้านมทั้ง 2 ข้าง ข้างละ 10 นาที เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการนวดเต้านม

9. นวดเต้านม วันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น ครั้งละ 3-5 รอบ ด้วยการใช้ 3 นิ้ว (นิ้วชี้ นิ้วกลาง นิ้วนาง) นวดในลักษณะวงกลมคลึงเป็นก้นหอยรอบเต้านม โดยนวดจากฐานนมเข้าไปจนถึงลานนม เพื่อช่วยกระตุ้นการทำงานของท่อน้ำนม ช่วยให้น้ำนมไหลได้ดียิ่งขึ้น

10. พักผ่อนให้เพียงพอ ในช่วงการให้นมลูก คุณแม่หลายท่านอาจต้องตื่นมาให้นมลูกช่วงกลางดึก ทำให้ไม่สามารถนอน 6-7 ชั่วโมงติดต่อกันได้ หมอแนะนำให้นอนตามช่วงเวลาที่ลูกนอนหลังจากการให้นม เพื่อป้องกันคุณแม่เกิดการอ่อนเพลีย

11. ดื่มน้ำสมุนไพรที่ช่วยบำรุงน้ำนม เร่งน้ำนมให้มามากขึ้น เช่น น้ำขิง น้ำหัวปลี น้ำใบกะเพรา เป็นต้น

6 สมุนไพรที่ช่วยเพิ่มปริมาณน้ำนม

นอกจากการรับประทานให้ครบ 5 หมู่ และถูกต้องตามหลักโภชนาการแล้ว การเลือกสรรวัตถุดิบมาทำอาหารก็เป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะคุณแม่ที่มีปัญหาน้ำนมน้อย หมอมี 6 ลิสต์สมุนไพรเร่งน้ำนม พร้อมกับเมนูอาหารบำรุงน้ำนมจากสมุนไพรมาให้ด้วย จะมีอะไรบ้าง ไปดูกันเลยค่ะ

#1 ขิง

เป็นสมุนไพรบำรุงน้ำนมยอดฮิตที่แม่ ๆ ทุกคนต้องรู้จักกันเป็นอันดับแรกเลยค่ะ เพราะขิงมีฤทธิ์ร้อน สามารถช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดลมในร่างกาย และยังช่วยเพิ่มการไหลของน้ำนมด้วยค่ะ

อาหารแนะนำ: น้ำขิง ไก่ผัดขิง ปลากระพงนึ่งขิง บัวลอยน้ำขิง

#2 หัวปลี

เป็นอีกหนึ่งสมุนไพรบำรุงน้ำนมที่นิยมรับประทานเช่นกันค่ะ เพราะในหัวปลีมีส่วนประกอบของแคลเซียม ฟอสฟอรัส และธาตุเหล็ก ที่มีส่วนช่วยในการบำรุงเลือด และมีคุณค่าทางน้ำนมแม่สูง จึงนิยมนำมาใช้เพื่อกระตุ้นน้ำนมในแม่หลังคลอด หรือแม่ที่มีปัญหาน้ำนมน้อย

อาหารแนะนำ: น้ำหัวปลี แกงเลียงหัวปลี ยำหัวปลี ลาบหัวปลี ต้มไก่หัวปลี หมกหัวปลี หรือใช้หัวปลีทานคู่กับผัดไท

#3 กะเพรา

เป็นสมุนไพรที่คุณแม่รู้จักกันเป็นอย่างดีเลยค่ะ กะเพรามีคุณประโยชน์มากมาย เนื่องจากมีฤทธิ์ร้อนช่วยกระตุ้นการไหลเวียดของเลือดและลม จึงสามารถช่วยกระตุ้นการไหลของน้ำนม ทำให้คุณแม่มีน้ำนมมากขึ้น นอกจากนี้คุณแม่ท่านไหนที่มีมีอาการท้องอืดหลังคลอด กะเพราก็สามารถช่วยแก้อาการท้องอืดได้นะคะ

อาหารแนะนำ: ผัดกะเพรา เป็นเมนูง่าย ๆ ที่ใครก็รู้จักใช่ไหมคะ แต่แนะนำเพิ่มเติมว่าควรเลือกเนื้อสัตว์ที่ย่อยง่ายในการนำมาทำ เช่น เนื้อไก่ เนื้อหมูไม่ติดมัน เนื้อปลา เพราะในช่วงหลังคลอดคุณแม่บางท่านอาจมีปัญหาเรื่องระบบขับถ่ายร่วมด้วย

#4 กุยช่าย

เป็นสมุนไพรที่อุดมไปด้วยสารอาหารสำคัญ เช่น แคลเซียม ฟอสฟอรัส ธาตุเหล็ก วิตามินซี ที่ช่วยบำรุงน้ำนม เพิ่มน้ำนม ให้คุณค่าทางสารอาหารกับน้ำนม และยังมีกากใยอาหารช่วยในเรื่องของระบบขับถ่าย

อาหารแนะนำ: กุยช่ายผัดตับ ไข่เจียวใบกุยช่าย กุยช่ายผัดเต้าหู้หมูสับ และขนมกุยช่าย (ในส่วนของขนมกุยช่าย แนะนำให้ทานขนมที่ทำด้วยการนึ่งนะคะ เพราะกุยช่ายทอดจะเป็นขนมที่ทอดด้วยน้ำมันเยอะ อมน้ำมัน ไขมันอาจไปอุดตันท่อน้ำนมทำให้น้ำนมไหลน้อยได้)

#5 มะรุม

เป็นสมุนไพรที่มีโปรตีน แคลเซียม โพแทสเซียม วิตามินเอ และวิตามินซีในปริมาณสูง จึงเหมาะแก่การนำมาช่วยเสริมสารอาหารให้น้ำนมและบำรุงน้ำนมแม่ โดยเฉพาะส่วนใบและดอกของมะรุมมีส่วนช่วยในการเร่งน้ำนม เพิ่มปริมาณน้ำนม ช่วยแก้ปัญหาน้ำนมไหลน้อยได้

อาหารแนะนำ: แกงส้มมะรุม แกงจืดใบมะรุม ดอกมะรุมผัดไข่

#6 ใบแมงลัก

เป็นสมุนไพรตระกูลเดียวกับกะเพราที่มีประโยชน์ไม่แพ้กันเลยค่ะ เพราะใบแมงลักมีส่วนประกอบของธาตุเหล็ก แคลเซียม วิตามินบี วิตามินซี และที่สำคัญใบแมงลักมีรสหอมร้อนที่ช่วยขับลม ช่วยขับน้ำนมให้ไหลได้ดียิ่งขึ้น

อาหารแนะนำ: แกงเห็ดใส่ใบแมงลัก แกงเลียง ไข่คั่วใบแมงลัก

6 สมุนไพรบำรุงน้ำนมทั้งหมดนี้เป็นสมุนไพรที่หาได้ง่าย สามารถนำมาทำเป็นเครื่องดื่ม และอาหารบำรุงน้ำนมได้หลากหลายเมนู แต่สำหรับคุณแม่ท่านไหนที่ปรับพฤติกรรม หรือปรับการรับประทานอาหารแล้วน้ำนมยังไม่เพียงพอต่อการให้นมลูก ปุณรดายาไทยมีตัวช่วยด้วยการใช้ PONNOM ตำรับยาสมุนไพรประสะน้ำนม มีสรรพคุณช่วยกระตุ้นให้น้ำนมไหลเวียนได้ดียิ่งขึ้น ช่วยเพิ่มปริมาณน้ำนม บำรุงน้ำนมให้มีคุณภาพดี ช่วยขจัดสารปนเปื้อนช่วยให้น้ำนมสะอาด มีคุณค่าทางสารอาหารที่ช่วยเสริมภูมิคุ้มกันให้แก่ลูกน้อย ช่วยให้ลูกน้อยเติบโตอย่างสมวัย ด้วยสมุนไพรจากธรรมชาติ ได้แก่ เร่ว ใบกระวาน ดอกกานพลู เมล็ดพริกไทย ดอกดีปลี ขิง อบเชยเทศ บุนนาค และยังช่วยบำรุงธาตุ ปรับธาตุทั้ง 4 ของคุณแม่หลังคลอดให้เข้าสู่สภาวะสมดุลอีกด้วยค่ะ

นอกจากทานสมุนไพรบำรุงน้ำนมแล้ว การดูแลสุขภาพ และการปรับพฤติกรรมก็เป็นสิ่งสำคัญที่คุณแม่ควรปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอ เพราะน้ำนมที่ได้ต้องมีปริมาณเพียงพอต่อการเลี้ยงดู และต้องมีคุณภาพที่ดี มีสารอาหารที่ครบถ้วนสำหรับลูกน้อย ดังนั้นยิ่งคุณแม่ใส่ใจในการดูแลตัวเองมากเท่าไหร่ สิ่งที่ลูกน้อยจะได้รับก็ยิ่งมากเท่านั้นนะคะ

ปุณรดายาไทยมีผู้เชี่ยวชาญด้านสมุนไพรและทีมแพทย์แผนไทยที่มีประสบการณ์พร้อมให้คำปรึกษา และให้คำแนะนำเกี่ยวกับปัญหาน้ำนมน้อย และการใช้สมุนไพรบำรุงน้ำนม สามารถปรึกษาอาการเข้ามาทาง Line ของปุณรดายาไทยได้เลยนะคะ ทางเรามีคุณหมอคอยดูแลให้คำแนะนำทุกวัน ตั้งแต่ 09:00 - 21:00 เลยค่ะ ติดต่อทาง Line id : @poonrada หรือ โทร 02-1147027 นะคะ

ปุณรดายาไทยเชี่ยวชาญด้านสมุนไพร และการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม ออกแบบการรักษาเฉพาะบุคคลเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุดค่ะ หากมีข้อสงสัย สามารถปรึกษาปุณรดายาไทยได้นะคะ ปรึกษาฟรีไม่มีค่าใช้จ่ายค่ะ

สามารถปรึกษากับพวกเรา Poonrada Yathai ได้เสมอนะคะ (ปรึกษาฟรีไม่มีค่าใช้จ่ายค่ะ)
LINE ID: @Poonrada
TEL: 02-1147027