คุณแม่หลังคลอดควรทานอะไรดี คำแนะนำจากคุณหมอแพทย์แผนไทย

หลังคลอดลูก เป็นช่วงเวลาที่สำคัญ และท้าทายมากสำหรับคุณแม่ ในช่วงนี้คุณแม่ต้องเผชิญกับการปรับตัวหลายอย่างจนกว่าจะกลับเข้าสู่ภาวะปกติ ร่างกายมีการเปลี่ยนแปลงทั้งภายนอกและภายใน

2 การเปลี่ยนแปลงหลักที่คุณแม่หลังคลอดต้องเจอ คือ

• ปัญหาที่เป็นผลจากฮอร์โมน ได้แก่ อารมณ์ที่ผิดปกติ หรือภาวะเศร้าหลังคลอด, ผมร่วงหลังคลอด, ความต้องการทางเพศลดลง

• ปัญหาที่เป็นผลจากการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย ได้แก่ คัดตึงเต้านม, ผื่นแพ้ ผิวแห้งคัน, ภาวะโลหิตจาง, ท้องผูก

ปัญหาที่เป็นผลจากฮอร์โมน

>>อารมณ์ที่ผิดปกติ หรือภาวะเศร้าหลังคลอด (Post Partum Blue) ในระหว่างตั้งครรภ์ ฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนสูงมาก แต่พอคลอดลลูก ฮอร์โมนสองชนิดนี้จะต่ำลงทันที ในคุณแม่ที่มีความไวต่อความรู้สึก หรือมีประสบการณ์ในชีวิตที่ผ่านมาไม่ค่อยดี จะทำให้เกิดภาวะซึมเศร้าหลังคลอดได้ง่าย

>>ผมร่วงหลังคลอด เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน มักจะเป็นนานสุดประมาณ 6-12 เดือนหลังคลอด เมื่อฮอร์โมนกลับสู่ระดับปกติ ผมจะขึ้นใหม่ดีเหมือนเดิม ช่วงนี้คุณแม่อาจจะตัดผมสั้นเพื่อให้ง่ายต่อการดูแล

>>ความต้องการทางเพศลดลง ฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงหลังคลอดร่างกายของคุณแม่จะมีการสร้างฮอร์โมนโปรแลคตินออกมาเพื่อกระตุ้นให้เต้านมขยายพอที่จะมีน้ำนมสำหรับเลี้ยงลูก ซึ่งฮอร์โมนนี้เรียกอีกชื่อนึงได้ว่า เป็นฮอร์โมนแห่งความเป็นแม่ จะทำให้แม่รู้สึกรักและผูกพันกับลูก ในอีกทางหนึ่งก็จะทำให้คุณแม่เองมีอารมณ์ทางเพศที่ลดลง ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนลดลง ส่งผลให้ช่องคลอดแห้ง ผนังช่องคลอดบางลง ซึ่งหากมีเพศสัมพันธ์ช่วงนี้คุณแม่อาจจะไม่มีความสุขได้ คุณพ่อและคุณแม่ควรพูดคุยกันในเรื่องนี้เพื่อให้เกิดความเข้าใจกันและลดปัญหาที่จะเกิดขึ้นในอนาคตนะคะ

วิธีการดูแลตัวเอง :

1.คุณแม่ต้องหาวิธีผ่อนคลายตัวเอง ลดความเครียดความกังวลลง หากมีคนช่วยดูแลบุตรจะช่วยลดปัญหาตรงนี้ได้มาก หาคนพูดคุย มีเวลาให้ตัวเองบ้าง หาเวลาผ่อนคลาย ทำสิ่งที่ชอบ หรือปรึกษาคุณหมอเพื่อลดความเสี่ยงที่จะมีอาการ

2.รับประทานอาหารที่ช่วยเสริมฮอร์โมนเพศและ มีคุณค่าทางอาหารสูง เช่น ธัญพืช ถั่วเหลือง เต้าหู้ เมล็ดแฟลกซ์ งาดำ น้ำเต้าหู้ ข้าวสาลี น้ำมะพร้าว ลูกพรุน แครอท กระเทียม ปลาแซลม่อน ปลาคิงแมคเคอเรล ปลากะพง ไข่แดง เป็นต้น

3.พักผ่อนให้เพียงพอ แน่นอนว่าช่วงแรกหลังจากการคลอด คุณแม่ทุกท่านโดยเฉพาะคุณแม่มือใหม่ ต้องทุ่มเทเวลาในการดูแลลูกน้อย จนทำให้ไม่มีเวลาที่จะพักผ่อน ดังนั้นการพักผ่อนที่ดีจึงควรพักในช่วงเวลาเดียวกับที่ลูกนอนหลับ เพื่อไม่ให้ร่างกายอ่อนเพลียจนเกินไป หากตื่นมาปั๊มนมไม่ไหวก็สามารถให้ลูกน้อยดูดจากเต้าแล้วนอนหลับไปด้วยกัน วิธีนี้ก็จะช่วยให้คุณแม่มีเวลาพักมากขึ้นและไม่ต้องกังวลเรื่องการทำสต็อคน้ำนมมากเกินไป ค่อยๆเป็นค่อยๆไปหากหักโหมเกินไปก็จะส่งผลโดยตรงต่อสุขภาพร่างกายและจิตใจคุณแม่

4.งดการมีเพศสัมพันธ์ในช่วง 2 เดือนแรก เนื่องจากภาวะฮอร์โมนที่เปลี่ยนไปจะทำให้ช่องคลอดคุณแม่ยังไม่พร้อม ควรรอให้ฮอร์โมนกลับมาเป็นปกติก่อน

ปัญหาที่เป็นผลจากการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายของคุณแม่

>>คัดตึงเต้านม เป็นเรื่องปกติที่จะเกิดขึ้น คุณแม่จะมีอาการเจ็บเต้านม เต้านมตึง ปวดลานนม เนื่องจากเต้าตมมีน้ำนมจนเต็มแต่ไม่ถูกระบายออก จะเกิดเป็นแรงดันอยู่ภายใน

>>ผื่นแพ้ ผิวแห้งคัน ในระยะหลังคลอดเนื่องฮอร์โมนไม่เป็นปกติ อาจจะกระทบต่อระบบภูมิคุ้มกัน ระบบน้ำเหลือง ในทางการแพทย์แผนไทย จะถือได้ว่าช่วงคลอดคุณแม่จะสูญเสียธาตุทั้ง 4 ไปทำให้ไม่สมดุล เลยอาจจะทำให้เกิดภาวะผื่นผิวหนัง ภาวะผิวแห้งในแม่หลังคลอดได้ การเลี่ยงการอาบน้ำอุ่น หรือน้ำร้อน โดยอาบน้ำอุณหภูมิปกติ รวมถึงการใช้ครีมบำรุง มอยส์เจอไรเซอร์อย่างสม่ำเสมอจะช่วยลดภาวะนี้ได้ค่ะ

>>ภาวะโลหิตจาง เนื่องจากระหว่างการคลอด คุณแม่จะเสียเลือดในส่วนหนึ่ง ทำให้มีภาวะโลหิตจางชั่วคราวได้ ในช่วงหลังคลอดหมอมักจะแนะนำให้รับประทานธาตุเหล็กควบคู่ไปด้วย

>>ท้องผูก เป็นอาการที่ต่อเนื่องมาจากช่วงที่ตั้งครรภ์ เพราะส่วนมากคุณแม่ตั้งครรภ์มักมีอาการท้องผูก หรือริดสีดวงทวาร ร่วมด้วย ประกอบกับแม่ที่คลอดธรรมชาติอาจจะเจ็บแผลจากการคลอดลูกจนทำให้รู้สึกไม่อยากถ่ายอุจจาระ

วิธีการดูแลตัวเอง :

1.รับประทานอาหารที่ช่วยกระตุ้นเลือดลม กระตุ้นการไหลของน้ำนม เพื่อให้มีน้ำนมเพียงพอ และลดภาวะลมอั้นตามจุดต่าง ๆ เช่น พริกไทย ขิง ข่า กระวาน กระเทียม ลูกผักชี ใบกะเพรา ใบโหระพา หอมแดง หัวปลี ตะไคร้ ฟักทอง เป็นต้น และเพื่อลดภาวะการอุดตันในท่อน้ำนม คุณแม่ควรเลี่ยงการทานอาหารที่มีไขมันสูง นม เนย เบเกอรี่ เพราะจะยิ่งทำให้ท่อน้ำนมอุดตันเป็นสาเหตุของการปวดเต้านมได้

สำหรับการดูแลคุณแม่หลังคลอดของปุณรดายาไทยคุณหมอแพทย์แผนไทยจะแนะนำให้รับประทานยาตำรับประสะน้ำนม เพื่อช่วยทำให้น้ำนมสะอาด บำรุงน้ำนมให้บริบูรณ์ ด้วยตำรับ Ponnom

ซึ่งประกอบด้วยตัวยาสำคัญคือ บุนนาค กระวาน กานพลู เมล็ดพริกไทย อบเชยเทศ และตัวยาอื่น ๆ

สรรพคุณสมุนไพรบำรุงน้ำนมคุณแม่

-ช่วยขับน้ำนม กระตุ้นการไหล เพิ่มปริมาณน้ำนม

-บำรุงน้ำนม ช่วยให้น้ำนมบริสุทธิ์ มีคุณค่าทางโภชนาการมากขึ้น(ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันแก่ลูกน้อย)

-ช่วยให้ระบบไหลเวียนเลือดคุณแม่ทำงานได้ดีมากขึ้น

-ช่วยให้การฟื้นตัวของคุณแม่ ให้กลับมาสดชื่น กระปรี้กระเปร่า

-ช่วยขับน้ำคาวปลา ขับระดู ขับของเสียที่ตกค้าง

-ช่วยในการบำรุงเลือด รักษาอาการอ่อนเพลีย

1. รับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กเพียงพอ เช่น เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน ไข่แดง เครื่องในสัตว์ ผักกูด ถั่วฝักยาว พริกหวาน แมงลัก กะเพรา คะน้า ตำลึง ผักโขม บล็อกโคลี เห็ดฟาง ตับ ข้าวโอ๊ต จมูกข้าวสาลี รวมไปถึงอาหารที่มีสังกะสีสูง เช่น อาหารทะเล หอยต่าง ๆ จะช่วยเสริมสร้างเส้นผม รวมไปถึงลดภาวะโลหิตจางสำหรับคุณแม่ได้ค่ะ การรับประทานธาตุเหล็กร่วมกับอาหารที่มีวิตามินซี จะยิ่งช่วยเพิ่มการดูดซึมของธาตุเหล็กได้ดี ทั้งนี้ควรเลือกทานแต่น้อยในกรณีเครื่องในสัตว์ และไข่แดง เพราะอาจจะทำให้คลอเรสเตอรอลสูงได้ หรือเพิ่มการทานสมุนไพรบำรุงเลือด เช่น ดอกคำฝอย แก่นฝาง มะตูม จะช่วยเพิ่มปริมาณเลือดคุณแม่ได้เช่นกันนะคะ

2. รับประทานอาหารที่มีกากใย เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืชต่าง ๆ เพื่อให้ลำไส้ได้กลับมาทำงานปกติ ลดภาวะอาการท้องผูกและลดอาการอักเสบของริดสีดวงทวาร เลี่ยงการทานอาหารที่ย่อยยากไปก่อนในช่วงนี้ หากคุณแม่ที่ยังมีภาวะท้องผูก หรือ ริดสีดวงทวารสามารถรับประทานตำรับยาสมุนไพรรักษาเพิ่มเติมเพื่อช่วยลดภาวะการเจ็บป่วยที่เกิดขึ้นได้นะคะ

• ยาบรรเทาอาการท้องผูก Clear

• ยารักษาอาการริดสีดวงทวาร Riz Free

3. ดื่มน้ำเปล่าเป็นประจำอย่างน้อย 2-3 ลิตรขึ้นไปเนื่องจากเป็นช่วงให้นม คุณแม่ควรดื่มน้ำมากกว่าปกติเพื่อไปเสริมร่างกายในการสร้างน้ำนมให้เพียงพอ สามารถเสริมด้วยน้ำผลไม้ น้ำผัก เพิ่มเติมได้ แร่ธาตุและวิตามินในน้ำจะช่วยทำให้ระบบภูมิคุ้มกันแข็งแรง และช่วยลดอาการผิวแห้งของคุณแม่ได้ด้วยนะคะ

4. อยู่ไฟหลังคลอด เป็นแนวทางการดูแลคุณแม่หลังคลอดตามศาสตร์การแพทย์แผนไทยโดยจะมีขั้นตอนในการดูแลคุณแม่ วิธีการอยู่ไฟมีส่วนที่สำคัญในการฟื้นฟูคุณแม่หลังคลอดจากการเสียสมดุลธาตุ สมดุลฮอร์โมนไป ช่วยขับน้ำคาวปลา ปรับเลือดลมให้กลับมาเป็นปกติ ช่วยลดอาการคัดตึงเต้านม ลดอาการอ่อนเพลียจากการเสียเลือด ช่วยลดอาการบวมที่หน้าท้อง แขน และขา ลดความเจ็บปวดจากภาวะมดลูกบีบรัดได้ดี

การอยู่ไฟหลังคลอดตามโบราณวิธีจะมีด้วยกัน 7 ขั้นตอน แต่ในปัจจุบันหลาย ๆ ที่อาจจะมีการปรับในเหลือ 4-5 ขั้นตอนแล้วแต่ความสะดวกของคุณแม่แต่ละท่าน ซึ่งหมอแนะนำให้ทำให้ครบอย่างน้อย 5-7 วัน เพื่อให้ร่างกายกลับเข้าสู่สมดุลได้เร็วที่สุด

สำหรับแม่คนไหนที่ไม่มีเวลาอยู่ไฟหลังคลอด อย่างน้อยควรใช้การอยู่ร้อน กินร้อน งดการอยู่ในที่เย็น ห้องแอร์ และ กินอาหารอุณหภูมิปกติ อาบน้ำอุณหภูมิปกติ งดของเย็น ต่อเนื่องประมาณ 2 สัปดาห์ - 1 เดือน ร่วมกับการรับประทานยาบำรุงมดลูก ทำให้ธาตุในร่างกายกลับมาบริบูรณ์ด้วยชุดยา FIT & FIRM สำหรับแม่หลังคลอด

สรรพคุณสมุนไพรบำรุงคุณแม่หลังคลอดชุด FIT-FIRM Set

-ช่วยให้ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจน กลับมาทำงานเป็นปกติ สู่ภาวะสมดุล(ไม่มากหรือน้อยเกินไป)

-ลดการสะสมของไขมันในร่างกาย

-ขับของเสียที่ตกค้างภายใน ให้ของเสียขับออกได้ตามปกติ

-ช่วยให้การบีบรัดตัวของมดลูกดีขึ้น กล้ามเนื้อปากมดลูกยกกระชับ แก้ปัญหามดลูกต่ำ ลอย หรือคว่ำ

-ปรับระบบการไหลเวียนเลือดให้ดีขึ้น กลับมาไหลเวียนได้ดีเป็นปกติ

-ช่วยให้อารณ์แจ่มใสเบิกบาน ไม่เครียด หรือเวลาเครียดอยากของหวานน้อย ส่งผลให้น้ำหนักลดลงได้

-ช่วยให้นอนหลับสนิท เมื่อนอนหลับดีฮอร์โมนทำงานเป็นปกติ ส่งผลให้ดูอ่อนวัย ผิวพรรณดูเปล่งปลั่ง มีออร่า

1. ให้นมเป็นเวลา ช่วงเดือนแรก ควรให้นมทุก 2-3 ชั่วโมง เดือนถัด ๆ ไปจะค่อย ๆ ลดลงตามความต้องการของลูกน้อย หากลูกอิ่มสามารถปั๊มนมเก็บไว้ได้ แต่ไม่ควรปั๊มเก็บไว้มากจนเกินไปสำหรับคุณแม่ที่น้ำนมเยอะ เพราะอาจจะทำให้นมค้างสต็อกได้

2.ควรอาบน้ำอุณหภูมิปกติ หรือหากอาบน้ำอุ่น แนะนำสลับอาบน้ำอุณหภูมิปกติในช่วงก่อนอาบน้ำเสร็จประมาณ 5 นาที เพื่อช่วยกระชับรูขุมขน ลดภาวะผิวแห้ง ร่วมกับการใช้ผลิตภัณฑ์อาบน้ำที่คงความชุ่มชื้นและอ่อนโยนต่อผิว แนะนำเป็นในลักษณะของoil จะช่วงคงความชุ่มชื้นได้มากกว่าในลักษณะอื่น ๆ หลังจากอาบน้ำเสร็จให้บำรุงช่วงที่ผิวหมาดๆ ด้วย ครีมบำรุงที่เข้มข้น หรือ oil สำหรับทาผิวที่ไม่หนักเกินไป จะช่วยรักษาระดับน้ำในเซลล์ผิวหนังได้ดีมากขึ้น ช่วงนี้ควรหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่ผสมน้ำหอม หรือสารเคมีที่กระตุ้นการแพ้ เพื่อลดปัจจัยการกระตุ้นอาการผื่นคันด้วยนะคะ

เนื่องด้วยภาวะที่คุณแม่หลังคลอดต้องเจอส่วนมากเป็นผลมาจากฮอร์โมนและร่างกายเปลี่ยนแปลงไประหว่างตั้งครรภ์ ดังนั้นหลังจากคลอดแล้ว คุณแม่จำเป็นต้องดูแลร่างกายให้ดีเป็นพิเศษกว่าในช่วงปกติ ทั้งการปรับพฤติกรรม เลือกทานอาหารที่เหมาะสม เพื่อส่งเสริมให้ร่างกายกลับมาสมดุลได้เร็วขึ้น นอกจากหมวดอาหารที่แนะนำข้างต้นแล้วคุณแม่ควรที่จะเลือกรับประทานอาหารให้ครบทั้ง 5 หมู่เพื่อไปช่วยส่งเสริมร่างกายในการผลิตน้ำนมให้เพียงพอสำหรับเลี้ยงลูกน้อยด้วยนะคะ หลังจากเราเลือกทานอาหารที่เหมาะสมแล้ว การดูแลตัวเองในด้านต่าง ๆ ก็เป็นเรื่องสำคัญไม่แพ้กัน ไม่ว่าจะเป็นร่างกายหรือจิตใจเราควรดูแลให้ครบทุกด้าน เพื่อให้ร่างกายกลับมาสมดุลได้โดยเร็วนะคะ

อย่าลืมว่าคุณแม่ทุกคนนั้นมีความต้องการและสภาวะทางสุขภาพที่แตกต่างกันไป ดังนั้นควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญทางโภชนาการเพื่อรับคำแนะนำเพิ่มเติมเกี่ยวกับอาหารที่เหมาะสม สำหรับคุณแม่ที่มีปัญหาตามนี้

• ผมร่วงหลังคลอด

• ฮอร์โมนไม่ปกติ อารมณ์เปลี่ยนแปลงไม่คงที่

• คัดตึงเต้านม น้ำนมน้อย

• ผิวแห้งคัน ผื่นแพ้

• ภาวะโลหิตจาง

• ท้องผูก หรือริดสีดวงทวาร

• ไม่สะดวกอยู่ไฟหลังคลอด

ทางปุณรดายาไทยมีความเชี่ยวชาญในการรักษาภาวะหลังคลอดเหล่านี้ สามารถปรึกษาอาการเข้ามาทาง Line ของปุณรดายาไทยได้เลยนะคะ ทางเรามีคุณหมอคอยดูแลให้คำแนะนำทุกวัน ตั้งแต่ 09:00 - 21:00 เลยค่ะ

ติดต่อทาง Line id : @‌poonrada หรือ โทร 02-1147027 นะคะ

เมื่อไหร่ที่คุณมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพ และต้องการทำความเข้าใจให้ลึกซึ้งมากขึ้นด้วยศาสตร์ธรรมชาติ ที่นำเอาการแพทย์แผนไทยมาประยุกต์ใช้ นึกถึงปุณรดายาไทยนะคะ เพราะเราคือ “แพทย์แผนไทยที่อยู่ใกล้คุณที่สุด”

ปุณรดายาไทยเชี่ยวชาญด้านสมุนไพร และการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม ออกแบบการรักษาเฉพาะบุคคลเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุดค่ะ หากมีข้อสงสัย สามารถปรึกษาปุณรดายาไทยได้นะคะ ปรึกษาฟรีไม่มีค่าใช้จ่ายค่ะ

สามารถปรึกษากับพวกเรา Poonrada Yathai ได้เสมอนะคะ (ปรึกษาฟรีไม่มีค่าใช้จ่ายค่ะ)
LINE ID: @Poonrada
TEL: 02-1147027